Hai cuốn sách “Ngữ nghĩa học tiếng Trung Quốc” và “Ngữ cố định: Có chứa từ chỉ bộ phận cơ thể tiếng Hán trong sự so sánh với tiếng Việt” của tác giả Cầm Tú Tài.

Ngữ cố định trong tiếng Hán được chia thành nhiều tiểu loại, mỗi loại đều có những đặc trưng cấu trúc riêng, sắc thái nghĩa đa dạng, đặt biệt là nghĩa biểu trưng, so sánh ẩn dụ, thể hiện rõ nét đặc điểm tri nhận, sức liên tưởng phong phú và tính sáng tạo của quần chúng trong quá trình sử dụng ngôn ngữ. Cũng như tiếng Hán, ngữ cố định trong tiếng Việt cũng đa dạng về cấu trúc và phong phú về ý nghĩa. Xét trong tương quan, ngữ cố định tiếng Hán và ngữ cố định tiếng Việt có nhiều điểm tương đồng và khác biệt, là một trong những tâm điểm nghiên cứu so sánh ngôn ngữ Hán – Việt. PGS. TS. Cầm Tú Tài trên cơ sở tổng kết lại các công trình nghiên cứu hữu quan của các học giả đi trước, chọn góc nghiên cứu chuyên sâu của mình là ngữ cố định có chứa yếu tố chỉ bộ phận cơ thể trong tiếng Hán, trên cơ sở đó so sánh với tiếng Việt. Từ thành quả thu được qua các công trình khoa học và bài báo đã công bố, tới nay, vấn đề nghiên cứu đã được tác giả nâng cấp lên thành cuốn chuyên khảo mang tên “Ngữ cố định có chứa từ chỉ bộ phận cơ thể tiếng Hán trong sự so sánh với tiếng Việt”. Có thể nói, đây là một công trình nghiên cứu khá toàn diện về so sánh ngôn ngữ cố định tiếng Hán và ngữ cố định tiếng Việt, có giá trị tham khảo cao đối với công tác giảng dạy và nghiên cứu tiếng Hán ở Việt Nam hiện nay.

“Ngữ cố định: Có chứa từ chỉ bộ phận cơ thể tiếng Hán trong sự so sánh với tiếng Việt” trình bày các vấn đề lý luận đến phân tích so sánh ngữ cố định nói chung và ngữ cố định có chứa từ chỉ bộ phận cơ thể nói riêng. Đồng thời, sách cũng phân tích những tương đồng và khác biệt của tiểu loại ngữ cố định này trong tiếng Hán và tiếng Việt.

Tác giả đã khảo sát từ đơn vị từ, làm nền cho khảo sát đơn vị lớn hơn là ngữ cố định. Những thống kê từ ngữ chỉ bộ phận cơ thể được tiến hàng khá tỉ mỉ, trình bày dưới hình thức đối dịch Hán – Việt, là tư liệu tra cứu hữu ích cho nhưng người quan tâm đến nhóm từ chỉ bộ phận cơ thể tiếng Há và tiếng Việt.  Trên cơ sở đó, tác giả dẫn dắt vào đặc điểm ngữ cố định tiếng Hán và tiếng Việt.

Đặc điểm cấu trúc và ngữ nghĩa của ngữ cố định chứa từ chỉ bộ phận cơ thể trong tiếng Hán được đề cập khá chi tiết đến từng tiểu loại và chỉ ra những đặc trưng ngữ nghĩa của ngữ cố định, trong đó đáng chú ý là nghĩa biểu trưng, phản ánh sinh động đặc điểm nhận thức, sức liên tưởng phong phú và khả năng sáng tạo của quần chúng nhân dân. Trên cơ sở đó, tác giả đã phân tích đặc trưng văn hóa dân tộc thể hiện qua ngữ cố định chứa từ chỉ bộ phận tiếng Hán. Những tương đồng và khác biệt của ngữ cố định có chứa từ chỉ bộ phận cơ thể trong tiếng Hán và tiếng Việt cũng được chỉ ra bằng việc so sánh trên nhiều khía cạnh, loại hình, cấu trúc hình thức, chức năng ngữ pháp, cấu trúc ngữ nghĩa và nội hàm văn hóa. Từ đó khẳng định mối tương quan giữa ngôn ngữ – văn hóa của hai nước Việt  – Trung.

Hai cuốn sách hay về tiếng Hán này đều được NXB ĐHQGHN ấn hành vào năm 2013. Cấu trúc hình thức và nội dung chi tiết hợp lý, có tính logic, tiện theo dõi, cả hai quyển đều là tài liệu tham khảo rất tốt cho công tác giảng dạy và nghiên cứu tiếng Hán ở Việt Nam, là tài liệu cần thiết cho công tác đào tạo chuyên ngành ngôn ngữ Hán và so sánh ngôn ngữ Hán – Việt ở bậc đại học và sau đại học hiện nay, thể hiện tâm huyết và thành quả nghiên cứu trong một quá trình dài, từ khi tác giả công bố những bài báo đầu tiên và luận văn khoa học hữu quan đến nay.

Hai cuốn sách “Ngữ nghĩa học tiếng Trung Quốc” và “Ngữ cố định: Có chứa từ chỉ bộ phận cơ thể tiếng Hán trong sự so sánh với tiếng Việt” đã được PGS. TS. Cầm Tú Tài tặng cho Trung tâm CNTT-TT&HL với mong muốn đưa cuốn sách tới gần với đông đảo bạn đọc hơn.

PGS. TS. Cầm Tú Tài tặng sách cho Trung tâm CNTT-TT&HL

Đôi nét về PGS. TS. Cầm Tú Tài:

–  Sinh ngày 29 tháng 5 năm 1973 tại TP. Sơn La, tỉnh Sơn La.

–  Năm 1991 – 1995 học chuyên ngành sư phạm tiếng Trung Quốc tại khoa Ngôn ngữ và Văn hóa Trung Quốc Trường Đại học Ngoại ngữ – ĐHQGHN.

–  Năm 1995 – 2005 giảng dạy tại Khoa Ngôn ngữ và Văn hóa Trung Quốc Trường Đại học Ngoại ngữ – ĐHQGHN.

–  Năm 2008 nhận bằng Tiến sĩ ngành Ngôn ngữ học và Ngôn ngữ học ứng dụng của trường Đại học Trung Sơn, Quảng Châu, Trung Quốc.

–   Năm 2009 đến nay giảng dạy tại Khoa Sau đại học Trường Đại học Ngoại ngữ – ĐHQGHN.

Một số công trình tiêu biểu:

1. Cầm Tú Tài. Hiện tượng phân biệt giới tính trong tiếng Hán – Dấu ấn của lịch sử văn hóa Trung Quốc. Đề tại NCKH cấp Trường Đại học Ngoại ngữ – ĐHQGHN (N.01.06), 2003.
2. Cầm Tú Tài. Nghiên cứu ngữ cố định tiếng Hán có từ chỉ bộ phận cơ thể và vận dụng trong dạy học tiếng Hán cho sinh viên chuyên ngữ Việt Nam. Đề tài NCKH cấp Đại học Quốc gia Hà Nội(QN.06.03), 2008.
3. Cầm Tú Tài – Vũ Phương Thảo. “Đặc trưng tâm lý dân tộc trong ngữ cố định tiếng Hán (Nghiên cứu qua ngữ liệu cố định có từ chỉ bộ phận cơ thể)”. Tạp chí Nghiên cứu Trung Quốc, số 1 (89): 62-71, 2009.
4. Cầm Tú Tài. Đối chiếu một số cấu trúc tiếng Hán có từ “BU” “MEI” với hình thức tương đương trong tiếng Việt và Khảo sát quá trinh học tập của học sinh chuyên ngữ ở Việt Nam. Đề tài NCKH cấp Đại học Quốc gia Hà Nội (QN.09.15), 2011.
5. Cầm Tú Tài – Nguyễn Hữu Cầu. Ngữ nghĩa học tiếng Trung Quốc. NXB Đại học Quốc gia Hà Nội, 2013.

Nguyễn Thủy – Việt Khoa/ULIS Media